Amaç
Amaç, bir fizikçi ve yönetim danışmanı olan, Eliyahu M. Goldratt’ın kısıtlar teorisini (theory of constraint) anlattığı yönetim odaklı bir hikaye. Hikaye bir imalat fabrikasının yaşadığı sorunları ele alarak, bu sorunların kısıtlar teorisini kullanarak nasıl iyileştirebileceğini anlatıyor. Kitabın baş karakteri fabrika müdürü Alex, sadece iş hayatında değil, iş hayatının etkisiyle iş-özel yaşam dengesi kuramadığı için, tabi ki, özel hayatında da ciddi problemleri var. Alex’in karşısına çıkan fizik öğretmeni Jonah ona sorular sorarak fabrikasında yapması gereken adımlar için düşünmesini istiyor. İlk soru Alex’in yönettiği fabrikanın ve içinde bulunduğu şirketin amacının ne olduğu. Sonrasında bu amaç için iyileştirilmesi gereken alt hedeflerin neler olduğunun belirlenmesi ve amaçla ilişkilendirilmesi geliyor. Günümüzün sıcak konularından olan OKR’a benzettim kendisini.
Fabrika müdürü, vardiya şefi, muhasebecisi ve diğer tüm yöneticiler kenetlenerek fabrikanın geciken teslimatları sorununu ele alıp, üstesinden gelmeye çalışıyorlar. Sorgulamalar, beyin fırtınaları, verimli toplantılar ve Jonah’ın yönlendirmesiyle kısa sürede sorunlarını çözebiliyorlar. Fabrikanın eğer işler yolunda gitmese yöneticileri tarafından 3 ay içerisinde kapatılacağı tehdidi de, süreci hızlandıran ve daha önce yapılmamışı denemelerini sağlayan faktör oluyor. İmalat ve işletme ile ilgili birçok terimin olduğu anlatım, açıkçası, benim gibi konulara uzak olan biri için takip etmek ve anlamak içinden oldukça zordu. Yine de bahsedilen kavramları anlamaya çalıştım ve (SDLC) yazılım geliştirme yaşam döngüsü açısından, ürün teslimi açısından, benzerlik kurmaya çalışarak kitaptan kopmamaya çalıştım. Önemli olan darboğazlara bir başka deyişle kısıtlara odaklanmaktı. Biz yazılım geliştirirken hangi darboğazlarla karşılaşıyorduk? Bu darboğazları gidermek için ne gibi bir çaba sarf ediyorduk? Hangi iş istasyonlarımızda israflar vardı? Bunları nasıl değiştirebilirdik?
Alex’in oğlu Dave ile çıktığı kampçılık gezisinde mecburen oymak başı olmasıyla birlikte yürüyüş yapan izcileri hizada tutmak için gösterdiği çaba sayesinde kendi fabrikası için öngörüler edinmiş ve uygulayabilmişti. Goldratt’ın bu analojisi, konunun anlaşılmasını haylice kolaylaştırmış. Birbirinden farklı hızlarda yürüyen bu izcilerin, gün batmadan kamp yapacakları yere varmak gibi bir hedefleri vardı. Yürümeleri gereken minimum bir ortalama hıza sahip bu izciler nasıl konumlandırılmalıydı ki bir ekip olarak istenen zamanda, istenen yerde olabilmeliydiler. Hızı yüksek izcilerin önde olması, ekibin ayrılmasına, hızı yavaş olan izcilerin önde olması ekibin hızlı yürüyen izcilerinin kuyrukta beklemesine ve israflara yol açıyordu. Bir ekip olarak acaba nasıl tüm potansiyeli kullanarak, sadece bireysel değil ekip performansı iyileştirilebilirdi?
“Bir halka en zayıf halkası kadar güçlüdür” olgusunu kitabın her yerinde sonuna kadar hissediyorsunuz.
Fabrikada birbirine kenetlenmiş ekip, artık risk alabilecekleri noktada alışıla gelmiş yöntemleri sorgulayarak Jonah’ında bilgeliğinden faydalanarak yeni kararlar verip, sonuçta tüm uyguladıkları süreç iyileştirmeleri için bir akış belirliyorlar. Bu akış şu şekilde;
1. Sistemdeki kısıtları Tespit Et
2. Sistemdeki kısıtları nasıl kullanılacağına karar ver.
3. Geri kalan her şeyi yukarıdaki karara tabi kıl.
4. Sistemdeki kısıtlamaları ortadan kaldır.
5. Dikkat!!! Daha önceki adımlarla kısıtlama ortadan kaltığında, birinci adıma dön, ama Ataletin sistemde yeni kısıtlar oluşturmasına izin verme.
Kitabın sonunda Devlerin Omuzunda Yükselmek özel ek bölümünde Goldratt’ın 2008 yılında yazdığı Üretim kavramlarına karşı üretim uygulamaları The Hitachi Tool Engineerin örneği makalesinde Henry Ford ve Taichi Ohno’nun şirketleri ve kendi ülkeleri için oluşturdukları dönüştürücü etkiyi anlattığı kısım var. Çevik Dünya’nın temellerini atan Toyota Üretim Sistemi (TPS) ile ilgili kısa ve etkili bir makale.
Anlatım dili akıcı, çevirisi de iyiydi. İşletme ve imalat terimlerini öğrendikten sonra tekrar okumak için listemde hala tutuyor olacağım.
Sizlere de keyifli okumalar.
